Etiket: osmanlı rus savaşı

tarihinde yayınlandı tarafından

Osmanlı Rus Savaşında Çeşme Yenilgisi – Kırım Nasıl Kaybedildi

Kırım savaşıÇeşme yenilgisi, Mora’daki Rumları ayaklandırmak için Rus donanması 1770 yılı başlarında, Cebelitarık’ı geçerek  Akdeniz’e girmesiyle başladı. Mora’ya yardıma giden Osmanlı donanması başarısızlığa uğrayınca geri çekildi. 5 Temmuz 1770’te Çeşme’nin kuzeyinde Koyunadaları önünde tekrar Rus donanması ile karşılaşan Osmanlı gemileri savaşa tutuştular. İki taraftan da bazı gemilerin yanmaya başlaması üzerine, Osmanlı ve Rus gemileri savaş alanından uzaklaştılar.

Osmanlı donanması, dönemin önemli denizcilerinden Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın muhalefetine rağmen. Kaptanı derya Hüsameddin Paşa tarafından, manevra olanağı olmayan Çeşme Limanı’na sokuldu.Bu hatayı anında değerlendiren Ruslar, 6 Temmuz günü limanın ağzını kapatıp, içeriye ateş kayıkları göndererek birbirine yakın demirlemiş bütün Osmanlı gemilerini yaktılar.Osmanlı donanmasının imhası üzerine Ruslar savaşın sonuna kadar Akdeniz’de serbestçe dolaştılar ve Çanakkale Boğazını ablukaya aldılar.

Kırım’ın Kaybedilmesi :

Osmanlı, 1736-1739 Savaşı’nda Rus işgaline uğraması nedeniyle Kırım’ı Tatarların tek başlarına savunamayacağını gördüğünden, burada bir seraskerlik oluşturmuştu. Rusların Kırım‘a gireceği Or Kapı adlı geçit, savunma açısından son derece önemliydi. Bu savaşta Kırım Seraskeri olarak görevlendirilen Silahtar ibrahim Paşa’nın, Or Kapı’nın savunması için harekete geçmesi, Tatarlar tarafından geciktirilmiş ve sonunda Osmanlı ordusu yolda iken Or Kapıdaki kalede bulunan Tatarlar, bu önemli geçit noktasını Ruslara teslim etmişlerdi. Buradan rahatlıkla geçen Rus kuvvetleri Kırım’ı kısa zamanda işgal etmiş ve Osmanlı ordusu komutanı İbrahim Paşa‘yı da esir alarak Petersburg’a götürmüşlerdi,

Rus belgelerinden anlaşıldığına göre Ruslar, Kırımlılar ile çeşitli görüşmeler yapmışlar, yayımladıkları bildirilerle de onlara, Kırım’a doğru ilerleyen Rus kuvvetlerine karşı gelmedikleri takdirde, bağımsızlık vereceklerini vaat etmişlerdi.
1771’in sonunda Kırım Tatarları’nın, Rus vaatlerini kabul ettikleri anlaşılmaktadır. Nitekim bu dönemde Kırım’da bulunan Mehmed Necati isimli bir yazar da Tatarların, Ruslarla işbirliği yaptıklarını açıkça yazar.

Osmanlı-Rus savaşının tüm detaylarını Osmanlı-Rus Savaşı adlı konumuzdan okuyabilirsiniz.

tarihinde yayınlandı tarafından

Osmanlı Rus Savaşı Neden Çıktı – Osmanlı Rus Savaşının Tarihteki Yeri

Osmanlı Rus SavaşıBelgrad Antlaşması ile 1739″dan sonra, uzun süren bir barış dönemi yaşanacaktır. Osmanlı-Rus barışı, 1768″de bozulur ve Osmanlı aleyhine ağır sonuçlar doğuracak bir savaşa girilir. Rusların Osmanlı sınır boylarına yeni kaleler yapmaları, serbestlikleri kabul edilmiş kabilelerin işlerine müdahale etmeleri ve Lehistan topraklarını istila ile bu devletin haki miyetine son verip, Osmanlı topraklarını bu yönden de tehdit etmeye hazırlanmaları, savaşın ana nedenleridir.Ragıb Mehmed Paşa, sadrazamlığı zamanında Rusya ile savaşmak isteyen III. Mustafa”yı engelleyebilmişti. Ancak bu muktedir devlet adamının ölümünden sonra onun bu işlevini yürütecek kimse yoktu.O sırada ortaya çıkan Lehistan sorunu, III. Mustafa”nın istediği fırsatı ayağına getirmişti. 4 Ekim 1768″de padişahın huzurunda devlet ricalinin yaptığı toplantı sonucu Ruslar”a, Lehistan”a karışmamaları yönünde ültimatom verilmesi kararlaştırıldı.Rus elçisi Obreskov, ültimatomu alınca oyalama taktikleri güttü; bunun üzerine 17 kişilik maiyetiyle birlikte tutuklanarak Yedikule”ye hapsedildi. Bu hadisenin ardından padişahla beraber toplantı yapan devlet ricali, 1769″un ilkbaharında Rusya”ya savaş açılmasını kabul etti.

Devrin önemli bürokratlarından Ahmed Resmi Efendi bu sevinç gösterilerini eleştirerek, savaş taraftarlarının, “Kızılelma”yı Buğdan”dan gelen alyanak elma” zannedecek kadar cahil olduklarını belirtir.

Osmanlı Rus Savaşının Tarihteki Yeri :

Ruslarla 1768″de başlayan bu savaşta Osmanlı devleti, başlangıçta bazı başarılar elde etmiş; ancak savaş sonunda, Rumeli cephesinde ağır yenilgiler yaşanmış bu arada da Çeşme kıyılarında Osmanlı donanması yakılmış ve Kırım, İmparatorluk topraklarından kopmuştur.
17 Temmuz 1774″de imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması, Osmanlı tarihinde, en ağır şartları dayatan antlaşmalardan biridir. Bu antlaşma ile 1475″ten beri Osmanlı hakimiyetinde olan Kırım Hanlığı, Osmanlı idaresinden ayrılmıştır. Bu durum Kırım”ın Rus idaresine girmesinin ilk basamağıdır. Lehistan”ın paylaşılmasından sonra Rusya, 1783″te Kırım”ı işgal ederek topraklarına katmıştır.

Müslüman Türklerin yaşadığı Kırım”ın Rus hakimiyetine geçmesi, Türk milletinde şiddetli tepki ve üzüntü yaratmış ve Kırım”ın geri alınması arzusu, uzun yıllar Osmanlı politikasının temelini oluşturmuştur. Ayrıca, Kırım”ın Osmanlı hakimiyetinden çıkması, Karadeniz kıyıları, Anadolu, Boğazlar ve istanbul”un Rus tehdidiyle karşı karşıya kalmasına neden olduğu gibi, Osmanlı ordusunun Tatar kuvvetlerinin yardımından da mahrum olmasına yol açmıştır.

Osmanlı imparatorluğunun çöküş yıllan, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşından sonra başlar. Osmanlı ilk defa bu savaşta, tek bir ülkeye karşı ağır bir yenilgiye uğramış ve bundan sonra da bir daha belini doğrultamamıştır. Bunun da en önemli nedenlerinden biri, 1739″daki başarıdan sonra, “tehlike geçti” diye, yapılmakta olan askeri yeniliklerin terk edilmesi ve rehavet ortamına girilmesidir. 18. Yüzyü”ın sonlarından itibaren de sanayi devriminin getirdiği gelişmeler nedeniyle, Avrupa devletleri arayı gittikçe açmaya başlamışlardır.

Küçük Kaynarca antlaşmasına dair herşeyi küçük kaynarca antlaşması adlı konumuzdan okuyabilirsiniz.