Londra Konferansı”nda umdukları sonucu elde edemeyen İngilizler, Sevr Antlaşması“nı bir an önce uygulamaya başlamak için Yunanlıları, Anadolu”da yeniden saldırıya geçmeye teşvik ettiler. Yunan hükümeti de böyle bir saldırıya istekli idi. Yunanlılar, 1. İnönü savaşında zedelenmiş olan haysiyetlerini kurtarmak istiyorlardı.Bu sırada küçük Asya Ordusu Komutanlığı, emrindeki iki kolordunun büyük kısımları ile yine Bursa ve Uşak bölgelerinde bulunmakta idi. Bursa bölgesindeki 3. Kolordu, üç piyade tümeni ile bir süvari tugayı ve kolorduya bağlı birliklerinden, Uşak bölgesindeki 1. Kolordu ise üç piyade tümeni ile kolorduya bağlı birliklerinden meydana geliyordu. Ayrıca ordu emrinde üç piyade tümeni ile orduya bağlı birlikleri vardı.
Yunan donanması Karadeniz ve Ege Denizi”-nde bulunuyordu. Bu donanma Karadeniz”deki Türk ulaştırma hareketlerini kontrol altında tutmaya çalışıyordu. 1921 Mart”ı başlarında “Eskişehir-Afyonkarahisar bölgesini ele geçirmek” görevini üstlenen Küçük Asya Ordusu Komutanlığının hazırladığı harekat planına göre: Saldırı, 1. ve 3. kolorduların hareketleriyle Eskişehir yönünde yapılacak, 3. kolordu İne-göl-Eskişehir doğrultusunda ilerleyerek, İnönü bölgesindeki Türk kuvvetlerine cephe ve kanatlarından saldırarak Eskişehir”i alacak, bu sırada Uşak”tan ilerleyecek olan 1. kolordu, Kütahya yolu ile İnönü bölgesindeki Türk kuvvetlerinin yan ve gerilerine saldıracak; bu kolordu, ayrıca Afyon-karahisar”daki Türk birliklerine karşı Uşak-İzmir yolunu emniyet altında bulunduracaktı. Bu harekata kuzey (Adapazarı) ve güney (Menderes) bölgelerindeki birer tümen gösteri saldırıları yaparak katılacaklar, ordu karar-• gahı
15 Mart 1921″de Bursa”ya gelecek, harekata 23 Mart 1921″de başlanacaktı. Sonradan 3. Kolordu”nun
saldırı yönü olan Eskişehir”den vazgeçildi. Başka bir hedef verilerek Afyonkarahisar yönünde saldırması ve şehri ele geçirmesi Uşak Afyonkarahisar Eskişehir demiryollarını elde etmeye önem vermesi istenmiştir. Bu değişikler, harekatı asıl hedeften (Eskişehir) uzaklaştırması bakımından Yunan kuvvetlerinin zararına gelişmiş, belki de 2. İnönü savaşını kaybetmelerine sebep olmuştur. Bu savaşta Türk kuvvetleri: Batı Anadolu bölgesindeki genel harekata katılan Türk kuvvetleri, Batı ve Güney cepheleri kumandanlıkları ile, Kocaeli grubu kumandanlığı, Kastamonu ve dolayları kumandanlığı birlikleri idi. 1. İnönü savaşından sonra tuğgeneralliğe yükselen İsmet Paşa kumandasındaki Batı cephesi Kumandanlığı, dört piyade tümeni, bir süvari tümeni, bir süvari alayı ve cepheye bağlı birliklerden, Refet Paşa kumandasındaki Güney Cephesi Kumandanlığı ise 12. Kolordu ile 3. piyade tümeni, üç süvari tümeni ve cepheye bağlı birliklerinden .kurulu idi. Türk deniz gücünde 1. İnönü savaşından beri bir değişiklik olmamıştı. Genelkurmay Başkanlığı”nın ana fikrine göre: Kuvvet ve durum üstünlüğü elde edilinceye kadar stratejik savunmaya devam edilecek. Batı ve Güney cepheleri karşısında gelişecek, bir Yunan saldırısı, önce İnönü ve Dumlupınar bölgelerinde karşılanacak, daha sonra belirecek asıl saldırı cephesine karşı kesin sonuçlu bir karşı saldırıya geçilecekti. Kocaeli grubu da Yunanlıların bu cepheden kuvvet kaydırmalarına engel olacaktı. Yunanlılar 23 Mart 1921″de cephe boyunca ileri harekete başladılar. Batı Cephesi Kumandanlığı Birlikleri, 3. Yunan Kolordusu”na karşı başarılı oyalama savaşları vererek 26 Mart”ta inönü”ye çekildiler. Yunan kuvvetleri 26 Mart”ta İnönü”ye geldi. Saldırı 27 Mart”ta başladı. 28 Mart”ta sağ kanada, 29 Mart”ta her iki kanada da saldıran düşman, kanlı çarpışmalar sonunda bazı başarılar elde etmeye başladı. 30 Mart”ta savaş çok şiddetli bir şekilde devam etti. Batı Cephesi KuJ mandanı”nın 30—31 Mart gecesi aldığı tedbirlerle 31 Mart sabahı karşı saldırıya başlayan sağ kanat grubunun harekatı başarı ile gelişti. Bu durum karşısında 31 Mart- 1 Nisan gecesi başlayan Yunan çekilme hareketi, 1 Nisan akşamı- hızla devam etti. Düşman, gerek savaş alanında, gerekse çekildiği yerlerde birçok savaş malzemesi bırakıyordu. Batı Cephesi Kumandanı ismet Paşa, II. inönü zaferinin müjdesini 1 Nisan 1921″de T.B.M.M. Başkanı Mustafa Kemal Paşa ile Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa”ya bildirdi.
Güney Cephesi “ndeki harekatta Yunan I. Kolordu kuvvetlerinin Dumlupınar bölgesine yaptıkları saldırı sonunda çekilmek zorunda kalan Güney cephesi kuvvetleri, iki gruba ayrılmıştı. Refet Paşa kumandasındaki grup, Altıntaş yönünde, Albay Fahrettin kumandasındaki grup ise, birçok savaşlar yaparak, Afyonkarahisar”ın doğusuna çekilmişti (27 Mart 1921). Bu bölgedeki Yunan saldırısı Çay-Bol-vadin hattında durdurulmuştu. Bununla birlikte inönü bölgesine saldıran birliklerin yenilmesi üzerine, çekilmek zorunda kalmışlardır.
2. İnönü savaşında Yunanlılar yine yenilmiş oluyorlardı. Verdikleri ağır kayıplara karşılık stratejik ve taktik alanlarında bir kazançları olmamıştır; askerî ve politik alandaki prestijleri biraz daha sarsılmıştır. Kazanılan bu zafer sayesinde, 1. inönü Savaşı“ndan sonra elde edilen politik sonuçlar kuvvetlendirilmiştir. Bu arada Fransa ile görüşmeler başlamış, Fransızlar Zonguldak”tan, italyanlar Antalya”dan çekilmeye başlamışlardır. Ruslar, Yunanlıların Anadolu”da yaptıkları tahriblerden dolayı fliatt yardımda bulunmuşlar ve İngilizler, Malta”ya götürdükleri Türk aydınlarından bir kısmını serbest bırakmışlardır.
1. İnönü Savaşıyla ilgili bilgi edinmek istiyorsanız sayfamızda bulunan 1.İnönü Savaşı adlı konuyu okuyabilirsiniz.
